Raportowanie ESG, czyli nowe obowiązki dla przedsiębiorców

W grudniu 2022 roku Parlament Europejski oraz Rada przyjęły dyrektywę CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive) dotyczącą tzw. raportowania niefinansowego przez spółki działające w Unii Europejskiej. Nowe regulacje nakładają szereg wymogów dotyczących sprawozdawczości z obszarów związanych z ochroną środowiska (E), społecznymi aspektami biznesu (S) oraz ładem korporacyjnym (G). Głównym celem dyrektywy jest zapewnienie większej przejrzystości i odpowiedzialności przedsiębiorstw w UE, a także wspieranie zrównoważonego rozwoju w całym regionie. 

Czym jest raportowanie ESG?

Nowe standardy raportowania niefinansowego w zakresie zrównoważonego rozwoju wywodzą się z uznanej koncepcji społecznej odpowiedzialności biznesu (ang. CSR – Corporate Social Responsibility). Przy czym CSR skupione jest na dobrowolnych działaniach jakościowych na rzecz społeczeństwa, które najbardziej widoczne są w obszarze relacji inwestorskich i marketingu, natomiast ESG kładzie nacisk na konkretne mierzalne dane mające służyć zarówno konsumentom, organizacjom pozarządowym, jak i inwestorom.

Wprowadzenie dyrektywy ESG jest częścią szerszego trendu, w którym przedsiębiorstwa i inwestorzy coraz bardziej angażują się w kwestie związane ze zrównoważonym rozwojem. W ciągu ostatnich kilku lat wiele firm zaczęło podejmować działania mające na celu zmniejszenie swojego wpływu na środowisko oraz zwiększenie swojej odpowiedzialności społecznej. Wielu inwestorów zaczyna również wyraźnie preferować firmy, które podejmują takie działania.

Co się zmienia?

Dotychczas obowiązki raportowania niefinansowego obejmowały wyłącznie podmioty z rynku finansowego (w szczególności spółki giełdowe, banki, zakłady ubezpieczeń) na podstawie dyrektywy NFRD (ang. Non Financial Reporting Directive).

Wprowadzenie dyrektywy CSRD oznacza, że spółki publiczne, jak również niektóre duże spółki prywatne będą musiały raportować swoje działania związane z ESG. Raportowanie będzie obejmowało szereg obszarów, w tym emisję gazów cieplarnianych, zużycie wody, zarządzanie odpadami, prawa pracownicze, równość płci, bezpieczeństwo pracy oraz skutki biznesowe dla lokalnych społeczności i środowiska. Według szacunków nowe przepisy mają objąć ok. 49 000 spółek z całej UE, a w samej Polsce – kilka tysięcy.

Jednym z głównych założeń dyrektywy jest stworzenie bardziej spójnego podejścia do raportowania ESG w UE. Wiele krajów już wprowadziło własne przepisy w tej dziedzinie, co spowodowało pewną niejednorodność w podejściu do sprawozdawczości ESG. Dyrektywa ma na celu usunięcie tych rozbieżności i zapewnienie, że spółki z całej UE będą raportować w sposób spójny i zgodny z międzynarodowymi standardami.

Wprowadzenie dyrektywy może przynieść korzyści zarówno dla przedsiębiorstw, jak i dla społeczeństwa jako całości. Firmy, które będą w stanie skutecznie raportować swoje działania ESG, będą bardziej atrakcyjne dla inwestorów i klientów. Mogą również zyskać na efektywności operacyjnej i ograniczeniu kosztów, co przyczyni się do zwiększenia ich konkurencyjności. Społeczeństwo natomiast zyska większą przejrzystość i kontrolę nad działaniami firm, co może przyczynić się do zwiększenia zaufania konsumentów do rynku oraz do zmniejszenia negatywnego wpływu biznesu na środowisko i społeczeństwo.

Implementacja nowych przepisów będzie wymagała od spółek przestrzegania wyższych standardów raportowania i sprawozdawczości, co może być dla niektórych przedsiębiorstw wyzwaniem. Jednak długoterminowe korzyści ze zwiększonej przejrzystości i odpowiedzialności społecznej mają być znacznie większe niż koszty wdrożenia tych zmian.

Nadchodząca regulacja to również odpowiedź na potrzeby rynku, inwestorów i konsumentów. W dzisiejszych czasach klienci i inwestorzy coraz bardziej interesują się tym, jak przedsiębiorstwa wpływają na środowisko naturalne, jak zarządzają swoimi pracownikami i jakie wartości i etykę wyznają.

Dlaczego pojawiają się te zmiany?

Zasadniczym celem zmian jest ograniczenie negatywnych zmian klimatycznych, co stanowi odzwierciedlenie realizacji Europejskiego Zielonego Ładu oraz Agendy 2030 przyjętej przez ONZ.

Rynek oczekuje, że przedsiębiorstwa będą działać w sposób zrównoważony i odpowiedzialny społecznie, a wdrażanie podejścia ESG pozwala na ocenę tych działań na bardziej obiektywnych i wymiernych kryteriach. Dzięki raportowaniu ESG inwestorzy i klienci mają większą pewność, że inwestują w firmy, które przestrzegają wyższych standardów społecznej odpowiedzialności biznesu.

Ponadto wdrażanie podejścia ESG przyczynia się do tworzenia bardziej zrównoważonej i stabilnej gospodarki, która uwzględnia kwestie środowiskowe i społeczne. W tym kontekście UE wprowadziła dyrektywę, która ma na celu ujednolicenie standardów raportowania ESG dla spółek notowanych na giełdach w UE oraz zapewnienie większej przejrzystości i odpowiedzialności w tym zakresie.

Wreszcie, raportowanie ESG pozwala firmom na identyfikację potencjalnych obszarów poprawy w zakresie ich działań związanych z ochroną środowiska, społeczną odpowiedzialnością i zarządzaniem. Dzięki temu przedsiębiorstwa mogą działać bardziej efektywnie, ograniczając swoje koszty, a jednocześnie zwiększając swoją wartość dla inwestorów i klientów.

Wcześniej raportowanie na temat zrównoważonego rozwoju było nieobowiązkowe, co powodowało nierówny dostęp do tych informacji. Publikowano według nieuzgodnionych, niejednolitych standardów, co powodowało, że część była uznawana za niewiarygodne albo publikacje te były wybrakowane, co ostatecznie prowadziło do braku możliwości porównywania tych informacji.

Kogo obejmą nowe obowiązki i od kiedy?

Nowe regulacje dyrektywy CSRD będą wchodzić w życie etapowo w latach 2024–2028 i będą one obejmować następujące podmioty:

Jakie to będą obowiązki?

Przedsiębiorcy będą zobowiązani do raportowania informacji niezbędnych do zrozumienia wpływu jednostki na kwestie związane ze zrównoważonym rozwojem oraz informacji niezbędnych do zrozumienia, w jaki sposób kwestie związane ze zrównoważonym rozwojem wpływają na rozwój, wyniki i sytuację jednostki. W szczególności będą to następujące dane:

• opis modelu biznesowego i strategii biznesowej jednostki;

• opis ustanowionych celów dotyczących kwestii związanych ze zrównoważonym rozwojem, a także postępów poczynionych w tym zakresie oraz oświadczenie, czy cele te opierają się na dowodach naukowych;

• opis roli organów administrujących, zarządzających i nadzorujących w odniesieniu do kwestii związanych ze zrównoważonym rozwojem oraz ich wiedzy eksperckiej i umiejętności koniecznych do wypełniania tej roli lub dostępu takich organów do takiej wiedzy eksperckiej i umiejętności;

• opis polityk jednostki w odniesieniu do kwestii związanych ze zrównoważonym rozwojem;

• opis procesu należytej staranności wdrożonego przez jednostkę w odniesieniu do kwestii związanych ze zrównoważonym rozwojem;

• opis najważniejszych rzeczywistych lub potencjalnych niekorzystnych skutków związanych z własnymi operacjami jednostki i jej łańcuchem wartości, w tym z jej produktami i usługami, stosunkami gospodarczymi i łańcuchem dostaw;

• opis wszelkich działań podjętych przez jednostkę w celu zapobiegania rzeczywistym lub potencjalnym negatywnym skutkom, łagodzenia ich, zaradzania im lub niwelowania ich oraz wyniku tych działań;

• opis podstawowych ryzyk dla jednostki w odniesieniu do kwestii związanych ze zrównoważonym rozwojem;

• wskaźniki istotne w odniesieniu do powyższych informacji.

W rezultacie przedsiębiorstwa zobowiązane będą do opracowania i wprowadzenia szeregu polityk ESG, które będą weryfikowalne i zgodne z nowymi regulacjami. Należy jednak zwrócić uwagę, iż element dokumentowy ESG już częściowo funkcjonuje w biznesie. Wielu dużych przedsiębiorców wymaga od swoich kooperantów posiadania polityk zgodnych z koncepcją ESG, które następnie są weryfikowane w ramach prowadzonych przez nich audytów. Kwestia ESG jest więc zauważalna od kilku lat w biznesie, natomiast wymagała ona ustrukturyzowania i upowszechnienia.

Wprowadzenie dyrektywy to ważny krok w kierunku zrównoważonego rozwoju i większej odpowiedzialności przedsiębiorstw. Wspiera ona cele UE w zakresie walki ze zmianami klimatu i osiągnięcia zrównoważonego rozwoju. Będzie to wymagało współpracy między sektorem publicznym i prywatnym oraz zaangażowania inwestorów i konsumentów, ale może przyczynić się do stworzenia bardziej zrównoważonej i odpowiedzialnej gospodarki w UE oraz poza nią. Jest to temat istotny, przyszłościowy, ale i trudny. Będzie wymagać od przedsiębiorców nie tylko zrozumienia regulacji, ale przede wszystkim uwarunkowań technicznych i faktycznych.

Dyrektywa CSRD stanowi zupełnie nowy etap w obszarze raportowania niefinansowego. Wprowadza nowe obowiązki, poszerza katalog podmiotów zobowiązanych oraz jest to pierwsza regulacja przewidująca sankcje.

Państwa członkowskie mają obowiązek implementacji dyrektywy w ciągu 18 miesięcy. Planowany termin implementacji przez Polskę nowych regulacji to lipiec 2024 r.

Autorem wpisu jest r. pr. Tomasz Derwich

Stan prawny na kwiecień 2023 r.

TAGI: #ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ #ZIELONY ŁAD #DYREKTYWA NFRD #RAPORTOWANIE #CSR #ESG